De Brabander doorbreekt tradities in wonen

Een deel van de woonwensen van onze B5-bewoners blijkt - en blijft, gezien ons eerdere onderzoek in 2014 - behoorlijk stabiel (meer hierover in de column Stabiel en opvallend). Hierbij zijn woonwensen sterk gekoppeld aan de levensfase. Maar er is ook een verandering op te merken in woonwensen. Dit hangt samen met trends en thema's zoals huishoudensverdunning, verduurzaming, de toenemende woningdruk op de stad, betaalbaarheid, vergrijzing en deeleconomie.

Dit leidt tot vernieuwing op het gebied van wonen, want:

- Het is nodig: door veranderende demografie (stijging van eenpersoonshuishoudens; mensen zijn niet meer hun leven lang samen), maar ook door toenemende woningdruk in de stad, verdichtingsambities en afnemende betaalbaarheid.
- De bewoner wil het: mensen willen bewuster leven en hun ecologische footprint verkleinen; ze kijken anders naar hun bezit, neigen meer naar collectiviteit (de overvolle cd-kast maakt plaats voor Spotify; het eigen autobezit verschuift meer en meer naar autodelen) en hebben veranderende voorkeuren (zoals de hang naar de stad). Door een veranderende levensstijl neemt de interesse dus toe.

Deze veranderingen in woonwensen zien we ook terug in onze Brabantstadstudie: een aanzienlijk deel van de respondenten blijkt interesse te hebben in minder traditionele woningtypologieën.

Compact of klein wonen is in opkomst – dat blijkt uit de diverse compacte gerealiseerde woonconcepten en de afnemende gemiddelde omvang van de gerealiseerde nieuwbouwwoningen in de afgelopen jaren. Voor compact wonen bestaan verschillende concepten:

Eenpersoonshuishoudens, thuiswonende jongeren en Brabanders die met huisgenoten samenwonen, gaven in de Brabantstadstudie hun mening over compacte stadsappartementen. Hebben zij interesse in een zelfstandig appartement van circa 30 tot 50m2 met eigen keuken, toilet en douche? Ja, vooral de jonge stadsbewoner (onder de 30) in een eenpersoons-huishouden is hiervoor te porren: maar liefst 40% heeft daadwerkelijk interesse in een compact stadsappartement, en 18% heeft mogelijk interesse. Voor de oudere Brabanders (30+) zijn deze percentages beduidend lager: 9% heeft zeker en 31% mogelijk interesse.

De 3 belangrijkste kenmerken voor een compact stadsappartement zijn volgens onze respondenten:

- een buitenruimte (balkon, tuin)
- voldoende (slaap)kamers, en
- goede locatie.

Een studio zonder buitenruimte wordt door velen níet en een 2-kamerappartement met balkon wél als een aantrekkelijke woning gezien. Oftewel: dat ‘compact’ zouden we niet moeten overdrijven, en een goede plattegrond is cruciaal.

Met het stijgen van de leeftijd neemt de interesse voor compact wonen af. Het omslagpunt is 24 jaar: hieronder is het grootste deel geïnteresseerd, erboven is meer dan 50% juist niet geïnteresseerd. De groep van 30 tot 65 jaar ziet een echt compact stadsappartement (studio of 2-kamerappartement) van circa 50m2 niet (meer) als een serieuze optie. Een 'compacter stadsappartement' van maximaal 80 m2 met 3 kamers (woonkamer, slaapkamer en multifunctionele kamer) en eigen voorzieningen (badkamer, keuken, wasruimte, toilet en balkon) wordt door deze groep wél ervaren als voldoende ruim en goed wonen in de stad.
Dit blijkt uit een groepsgesprek dat we hielden met stedelijke een- en tweepersoonshuishoudens (30-65 jaar), wonend in de grootste 4 Brabantse steden die (nabij) het centrum willen wonen en nu niet groter wonen dan 80 m2.

Het gezinsappartement is een vernieuwend woonconcept dat de interesse opwekt van een grote groep B5-stadsbewoners. Namelijk 45% van de gezinnen geeft aan (mogelijk) interesse te hebben. Net als bij het compact stadsappartement is de interesse het grootst bij de gezinnen die in het centrum van de stad wonen: 29% heeft interesse en een 26% heeft misschien interesse. Meer hierover is te lezen in artikel 'Gezinnen wonen graag in de stad'.

Onze respondenten spraken zich ook uit over hun belangstelling voor een 'vernieuwend duurzaam woonconcept'. Meer dan 50% van de Brabanders geeft aan (mogelijk) interesse te hebben in een vernieuwend duurzaam woonconcept. Daarbij valt op dat ze dit nog steeds interessant vinden als het leidt tot hogere woonlasten (terwijl voor compact wonen lagere kosten vaak een reden zijn). De interesse is wederom het grootst onder de jongere stedelijke doelgroep tot 30 jaar, waarvan zo’n 70% aangeeft (mogelijk) geïnteresseerd te zijn. Met name de Eindhovenaren hebben interesse in een vernieuwend duurzaam woonconcept, net als de respondenten die binnen 2 jaar willen verhuizen.

Uit ons artikel 'Ideale duurzame woonomgeving: gezond en groen?' weten we al dat het per leeftijdsgroep verschilt welke focus binnen duurzaamheid het belangrijkst wordt gevonden: de jongere groepen vinden ‘energie’ het meest van belang binnen duurzaamheid; de oudere ‘gezondheid’. Dit kunnen we in ons achterhoofd houden bij het ontwikkelen van een op duurzaamheid toegespitst woonconcept.

Compacte stadsappartementen, gezinsappartementen en vernieuwende duurzame woningen zijn - gezien de voorkeuren van onze respondenten - zeker geen nichemarkten meer. We kunnen wel stellen dat het patroon van traditionele woonwensen is doorbroken door de Brabander, met name door de stedelingen onder hen. En zeker onder de jongste generatie op de woningmarkt: jongeren vertonen in zowel compacte als duurzame woonconcepten veruit de grootste interesse.
Om vernieuwende woonconcepten goed te laten landen, is essentieel dat goed wordt bekeken welke doelgroepen en woonconcepten geschikt zijn voor een specifieke locatie. Is een locatie geschikt? En klopt het totaalplaatje – van woonlasten en (al dan niet gedeelde) voorzieningen tot aan het mobiliteitsconcept? Dan is de Brabander eerder geneigd om compromissen te sluiten in zijn initiële woonwensen.